Her şey bir eşek latifesiyle başladı… Honduraslı Maradona’nın ‘gerçek’ kıssası…

Kieran Morris’in ergenlik yıllarındaki hayali ileride ünlü İngiliz komedyen Chris Morris üzere olmaktı. O da Chris Morris üzere ünlülere, gazetecilere, siyasetçilere radyo latifeleri yapmak, insanları güldürmek istiyordu.

Ancak şimdi 13 yaşındaydı ve kendi deyişiyle Chris Morris’in “dehasına” sahip değildi. Tek yapabildiği şey, en yakın arkadaşıyla birlikte tanınmış şahısları telefonla arayıp kandırmaktan ibaretti.

Ara sıra Morris’in başının belaya girmesine de neden olan (Bir defasında az daha okuldan atılıyordu) bu çocuksu cümbüş yıllarca devam etti. 2010’lu yıllarda teknolojinin gelişmesiyle latifeler da telefondan çevrimiçi aleme taşındı. En çok vakit geçirdikleri alanlardan biri Wikipedia’ydı. Az tanınmış müzik kümelerinin sayfalarını değiştiriyor, kendi isimlerini küme elemanları ortasına dahil ediyorlardı.

İki arkadaş, 2011’de tecrübeli Fransız futbolcu William Gallas’ın menajeri numarasıyla lüks bir otelde rezervasyon yaptırıp gazetelere “Birmingham City’le mutabakat imzalayacak” diye palavra bir haber uçurmuştu. Sonraki sabah kulübün teknik yöneticisi Alex McLeish’in Sky Sports kanalında dedikoduları yalanlamak zorunda kaldığı anları izlerken gülmekten yerlere yatmışlardı.

Kendilerini çok güçlü hissediyorlardı. Kurban seçtikleri şahısları kukla üzere oynatıyorlardı. Lakin en büyük oyunlarını şimdi oynamamışlardı. Londra’nın 2012 yılında Yaz Olimpiyatları’na mesken sahipliği yapması, Morris ve arkadaşına aradıkları fırsatı sundu.

Dünyanın dört bir yanından ekipler ulusal ekipler, Olimpiyatlar için Londra’daydı. Onlardan biri de Honduras Ulusal Futbol Takımı’ydı.

WIKIPEDIA’DA YENİ BİR YILDIZ 10 NUMARA DOĞDU

10 milyonluk nüfusuyla futbolda pek parlak bir geçmişi olmayan Orta Amerika ülkesi Honduras, Morris ve arkadaşının yaramazlıklarının amacı olmak için biçilmiş kaftandı. İkili kendilerine yeni kurban olarak grubun 10 numaralı formasını giyen genç sportmen Alexander Lopez’i seçti.

Lopez, 19 yaşındaydı. Formasını giydiği CD Olimpia kadrosu, o yıl Honduras liginde şampiyon olmuştu. Grupta oynadığı mühlet boyunca 28 maçta birinci 11’de yer alan Lopez, 3 gol atmıştı.

Morris ve arkadaşı Lopez’in Wikipedia sayfasını kurcalamakla işe başladı. Ağlarla buluşan 3 gol bir anda 11 gol oldu. İstatistikler tablosuna “asist” sütunu eklendi. Gençlerin Lopez’e uygun gördükleri asist sayısı 20’ydi.

Lopez hakkında ışıltılı bir kıssa uydurmayı da ihmal etmediler: Orta Amerika’da yıldızı parlayan genç oyuncunun, Napoli, Malaga, Tottenham Hotspur üzere ekiplerin radarında olduğunu, geleceğin bir numarası olacağını, hayranlarının kendisine “Honduraslı Maradona” dediğini yazdılar.

SUNDAY TIMES’I KANDIRMAYI BAŞARDILAR

Lopez’in çevrimiçi profilinin cilalanmasının akabinde sırada gazeteler vardı. Morris ve arkadaşının kurduğu senaryoya nazaran, evvelki dönemlerde üç Honduraslı oyuncuyu renklerine bağlayan Premier Lig grubu Wigan Athletic, Lopez’i 2,5 milyon sterlin karşılığında transfer etmek istiyordu.

Bütün bir gün boyunca, evvel mahallî akabinde bölgesel son olarak da ulusal gazeteleri aradılar. Morris telefonda, bazen kadronun fizyoterapisti oluyordu bazen fizyoterapistin arkadaşı… Hatta bir menajer ya da hür çalışan bir muhabir rolü de yapabiliyordu. Nihayet akşam saatlerinde konuştukları bir gazete editörünü kandırmayı başardılar.

Bu gayretlerin sonucunda, Times gazetesinin 28 Temmuz 2012 tarihli Olimpiyat özel sayısının art sayfalarından birinde şu cümle yayımlandı: “Wigan Athletic, Olimpia’da oynayan Honduraslı oyun kurucu Alexander Lopez için 2,5 milyon sterlin ödemeyi kabul etti.”

Haber o kadar heyecan vericiydi ki Honduras’ın tabloid gazetelerinden Diario Diez bile Times’ı kaynak göstererek bu gelişmeyi okurlarına duyurmuştu.

Morris ve arkadaşı çok memnundu; bir defa daha amaçlarına ulaşmışlardı.

LOPEZ’İN ABD’DE BİR KADROYA TRANSFER OLACAĞI AÇIKLANDI

Sonraki aylarda Lopez’in peşini bırakmadılar. Vakit zaman Wikipedia sayfasındaki istatistiklere eklemeler yapıyorlardı. Temmuz 2013 prestijiyle Lopez, 18 gol atmış ve 34 gol pası vermiş üzere görünüyordu. Bunlar Messi ve Ronaldo’nun o yaşlardaki istatistikleriyle aşağı üst birebir düzeydeydi. Yani milyonda bir olacak şeylerdi.

Ağustos ayında yani yaptıkları eşek şakasından tam bir yıl sonra, Morris ve arkadaşı epey enteresan bir habere denk geldi.

ABD profesyonel futbol liginin (Major League Soccer ya da kısaca MLS) en büyük gruplarından biri olan Houston Dynamo, “çok parlak geleceği olan genç bir yabancı oyuncu” transfer ettiğini bir basın bülteniyle duyuruyordu. 1 milyon dolara imza atan bu genç, “kariyerindeki 51 maçta 18 gole ve 34 asiste imza atmıştı”. Genç futbolcu yılda 212 bin dolar alacak ve grubun en çok kazanan beşinci oyuncusu olacaktı.

Basın bültenine iliştirilmiş bir de fotoğraf vardı. Alexander Lopez sırtında “ALEX – 10” yazılı turuncu bir formayı elinde tutarken ağzı kulaklarına varırcasına kameralara gülümsüyordu.

O sırada 17 yaşında olan Morris ve arkadaşı, gördüklerine inanamıyordu. Forumları, sohbet sitelerini dolaştılar. Houston Dynamo taraftarlarının yorumlarını okudular. Herkes ligi altüst edecek, kadrosu zaferden zafere koşturacak bu transfer konusunda çok heyecanlıydı. Honduraslı Maradona gümbür gümbür geliyordu.

* * * * *

Morris yetişkin olduktan sonra bu öyküyü her fırsatta anlatmaya başladı. Sona geldiğinde daima tıpkı soruyla karşılaşıyordu: Alexander Lopez’e ne oldu? Morris bu sorunun karşılığıyla uzun müddet boyunca hiç ilgilenmedi. Lopez, Houston Dynamo’da başarılı oldu mu olmadı mı bilmiyordu. Tek bildiği nihayetinde bir Suudi Arabistan kadrosuna transfer olduğuydu.

Bunu söylüyor ve akabinde “Kim bilir nasıl varlıklı olmuştur…” diye ekliyordu. Bunun üzerine karşısındakiler “Sana da hisse vermesi lazım” üzere latifeler yapıyordu.

Ancak aslında karından hisse vermesi gereken kişi Morris’ti. Zira bütün mesleğini bu eşek latifesi üzerine kurmuştu. İlk staj görüşmesinde bundan bahsetmiş, karşılığında para kazandığı birinci mecmua makalesinde bu olayı yazmıştı. Yaptığı latife Morris’in önünde kapı üstüne kapı açıyor, bir basın kuruluşundan öbürüne transfer olurken, yükselişine katkıda bulunuyordu. Lopez’in izini kaybetmişti lakin kıssasını anlatmaktan vazgeçmiyordu.

Morris, yaşı ilerledikçe Lopez konusunda önemli ciddi baş yormaya başladı. “Gerçekten transferde rol oynadıysam, gelecek vadeden bir futbolcunun mesleğini bitirmiş olabilir miyim?” diye düşünüyordu. Tahminen de Houston’daki taraftarlar, antrenörler ve kadro arkadaşları Lopez’den çok şey beklemişti. Bu da ağır bir baskıya ve başarısızlığa neden olmuştu. Doğal her şeyin bir tesadüf olması da mümkündü. Şayet bu ihtimal gerçekleştiyse o vakit Morris hayatını kocaman bir palavra üzerine kurmuş, profesyonel hayatında tanıştığı herkese boşa övünmüş oluyordu.

Bu kanılarla kıvranan Morris’in kaygısına internet kaynakları da tahlil olmuyordu çünkü artık binebileceği kısmı yıllar önce kendi elleriyle kesmişti. Yapabileceği tek bir şey vardı. Houston’a (ve sonrasında kim bilir nerelere) gidip Honduraslı Maradona’nın izini bulmak, ona her şeyi itiraf etmek.

* * * * *

Uçak, George Bush Kıtalararası Havalimanı’na iner inmez Morris kentin güneyinde bulunan Houston Spor Parkı’na yanlışsız yola çıktı. Birinci görüşeceği kişi Nick Kowba’ydı. Kowba, Lopez’in transfer edildiği devirde grubun futbol operasyonlarından sorumlu yöneticisiydi; şu an ise kulübün genel menajer yardımcısı vazifesini de yürütüyor.

Morris, Kowba’nın yanı sıra eski teknik yönetici Dominic Kinnear, kulübün eski lideri Chris Canetti ve yardımcısı Matt Jordan ile Honduras ulusal grubunun ve Dynamo’nun efsane oyuncusu Oscar Boniek Garcia ile de görüştü. Tüm bu kaynakların yardımıyla ortaya dengeli bir kıssa çıktı.

Kowba’ya Lopez’in potansiyelinden birinci bahseden kişi Garcia olmuştu. 2012 yazıydı ve Lopez o sırada Olimpia’da oynuyordu. (Morris’in istatistikleri kurcalamaya başlamasıyla tıpkı vakitlerdi.)

Kowba, “Boniek’in bize ‘Gözünüz bu adamda olsun’ dediğini hatırlıyorum. Biz de onun dediğini yaptık ve kendisinin karakteri, profesyonelliği ve aile hayatı konusunda araştırmalar yapmaya başladık” diye konuştu.

Teknik takım Lopez’i evvel Olimpiyatlar sırasında Honduras formasıyla, akabinde ligde Olimpia formasıyla izlemişti. Kinnear bu gencin performansından çok etkilenmişti.

“Bütün testlerimizi geçmişti” dedi Morris’e ve ekledi: “Yönetime çocuğun geleceğinin hem MLS’te hem de sonrasında çok parlak olduğunu söyledim.”

HEYECAN YERİNİ ÜÇ HAFTA İÇİNDE HAYAL KIRIKLIĞINA BIRAKTI

Transferin gerçekleşmesinden sonraki birinci günler her şey yolunda üzereydi. Birinci 11’de yer aldığı birinci maçında Lopez, New York Red Bulls’a 4-1 mağlup olan Houston’ın tek golünü attıran pası vermişti.

Ancak Honduras ve ABD ligleri ortasındaki farklılıklar Lopez’i zorluyordu. Kinnear, gazetecilere yaptığı açıklamada Lopez’in formda olmadığını belirtirken genç atlet da Aralık 2013’te memleketine gittiğinde mahallî basına verdiği demeçte lisan sıkıntısından dem vuruyordu.

Dynamo taraftarının yeni transfere olan inancı da kısa müddette kaybolmuştu.

Houston’da yayımlanan İspanyolca mecmua Famosos’ta Ağustos 2013’te transferin akabinde “el Maradona Hondureño”ya övgüler yağdırılıyordu. Twitter’daki yorumlarda Lopez’in Houston Dynamo’ya yıllardır muhtaçlığı olan yaratıcılığı ve ışıltıyı kazandıracak çok isabetli bir transfer olduğu belirtiliyordu.

Ne var ki yalnızca üç hafta sonra taraftarlar bu transferin geleceğinden kuşku etmeye başlamıştı. Bir Twitter kullanıcısının “Pabucumun Honduraslı Maradona’sı” tabiri her şeyi özetliyordu.

SUUDİ ARABİSTAN MACERASI 6 AY SÜRDÜ

Yeniden birinci 11 talihi bulabilmek için 10 ay beklemesi gereken Lopez’in forma giydiği maçta Dynamo, Sporting Kansas City’e karşı 2-0 mağlup oldu. Bu maç Lopez’in Kinnear idaresindeki son birinci 11’iydi.

Kinnear’ın yerine gelen tecrübeli İskoç teknik yönetici Owen Coyle periyodunda form grafiği biraz yükselen Lopez’e sözleşmesinin yenileneceği periyotta daha düşük bir fiyat teklif edilmişti.

Bunu kabul etmeyen Lopez, Honduras’a dönmüş ve 6 ay sonra Suudi Arabistan’ın futboldan fazla hentboldaki memleketler arası başarılarıyla tanınan Al Khaleej grubuna transfer olmuştu.

Burada da 6 ay dayanabilen Lopez, bir defa daha Honduras’a dönmüş ve mesleğini Olimpia’da yine inşa etmek için çalışmalara başlamıştı.

TARAFTAR NE DEDİ?

Morris, Teksas’ta olduğu müddette taraftarların Lopez hakkında ne hatırladığını da öğrenmeye çalıştı.

Bunun için kulübün taraftar kümesi The Surge’ün üyeleriyle görüşen Morris’in aldığı yanıtlar daima birbirine benziyordu: Taraftarlar Lopez’in kendini gereğince gösteremediğini ya da ekipte gerçek kullanılmadığını düşünüyordu.

Tabii bir de İngiltere’den gelmiş bir gazetecinin, 7 sene evvel birkaç dönemliğine gelip gitmiş bir oyuncuyu neden sorduğunu merak ediyorlardı.

2006’da kurulan Dynamo’nun en ateşi taraftarlarından olan YouTube yayıncısı Robb Zipp ise Lopez’i birinci etapta hatırlayamayanlardandı.

Hafızasını tazelemek için hâlâ Morris’in izlerini taşıyan Wikipedia sayfasına başvurmak zorunda kalan Zipp, Lopez’in turuncu Dynamo forması içindeki fotoğraflarını görünce şaşkınlığa uğramıştı.

HONDURASLI MARADONA’YI MI TRANSFER ETTİLER ALEX LOPEZ’İ Mİ?

Elbette Morris’in asıl bilmek istediği şey yaptığı eşek şakasının Lopez’in transferinde bir rol oynayıp oynamadığıydı.

Bunu Dynamo’nun yöneticilerine açık açık sordu: Transferde Honduraslı Maradona öyküsü tesirli olmuş olabilir miydi? Kinnear kahkahalar içinde “Bunu şu an birinci sefer senden duyuyorum” dedi. Garcia ve Kowba’nın da en ufak bir fikri yoktu. Aslında Kowba’nın dediğine nazaran transfer kararlarında bu çeşit lakapların hiçbir tesiri olmuyordu.

Eski Lider Canetti biraz daha farklı konuştu. Transfer devrinde Honduraslı Maradona lakabını bildiklerini ancak çok ciddiye almadıklarını söyledi.

Peki ya uydurma istatistikler? Onlar transferde tesirli olmuş olabilir miydi? O yıllarda Canetti’nin yardımcılığını yapan Jordan, “Görevde olduğum devirde de sonrasında da bu mevzuda hiçbir şey duymadım” diyerek Morris’in yüreğine su serpti.

Morris, Lopez’in Houston’daki mesleğini başlamadan bitirme konusundaki suçluluğunu bir nebze olsun üzerinden atabileceğini anladı. Dynamo’nun idaresi ve teknik takımı Lopez’i beğenmiş, başarılı olmasını istemişti ve bunda Morris ile arkadaşının uydurdukları öykünün bir tesiri olmamıştı.

LOPEZ ARTIK NEREDE?

Peki Lopez tekrar Olimpia’ya döndükten sonra ne yapmıştı? Şu an neredeydi? Morris, bu sorunun karşılığını Dynamo’dan ayrıldıktan sonra da Lopez’i izlemeye devam eden Kinnear’dan aldı.

Şu an FC Connecticut’ın yardımcı antrenörü olan Kinnear’ın dediğine nazaran, Alexander Lopez şu an Costa Rica liginde top koşturuyor ve ligin yıldız oyuncuları ortasında sayılıyor. Takımı LD Alajuelense 2020 yılında 30’uncu lig şampiyonluğuna imza attı. Birebir yıl CONCACAF Ligi finalinde ezeli rakibi Deportivo Saprissa’yı alt eden Alajuelense, kupaya ulaştı. Turnuva boyunca grubunu yalnız bırakmayan Lopez, Alajuelense’yi kupaya ulaştıran golü kaydetti. Alajuelense şu an tekrar hem ligde hem de CONCACAF’ta şampiyonluğa oynuyor.

Kinnear, Morris’e, geçen yıl CONCACAF Şampiyonlar Ligi’nde Atlanta United’la karşılaşan Alajuelense’de Lopez’i keyifle izlediğini belirterek, “Tamamen birebir formda oynuyor. Yıllar sonra yine birinci defa izler üzere oldum. Hiç değişmemiş” dedi.

Bu noktada Morris aklındaki soruları cevaplamaya çok yakın olduğunu fark etti. Son basamakta Kosta Rika’ya gidip Lopez’le konuşması gerekiyordu. Yine uçağa bindi ve San Jose’ye gerçek hareket etti.

* * * * *

Morris’in elinde yalnızca Lopez’in menajerinin telefonu vardı. Üstelik vakti da çok kısıtlıydı. Alajuelense sonraki iki maçını deplasmanda oynayacaktı ve mesken sahibi kentler ülkenin yeterli başka ucundaydı. Üstelik 2017’de Alajuelense’ye transfer olduktan sonra ligin en üst sıralarına ismini yazdıran Lopez’in kendisiyle konuşmaya vakti dahi olmayabilirdi.

Otele yerleşen Morris tercümanlar ve menajerler aracılığıyla Lopez’e ulaşmaya çalıştı. Karşısındakileri ürkütmemek için kendini bir spor muhabiri olarak tanıtıyor ve beklentilerin yükselmesinin “harika çocuklar” üzerindeki kalıcı tesirlerine dair bir evrak hazırladığını söylüyordu.

Adım adım ilerleyen Morris nihayet maksadına ulaştı: Lopez’le sonraki gün saat 16.00’da bir otelde bir ortaya gelecekti.

* * * * *

Morris röportaj öncesi çok heyecanlıydı. Buluşacakları otelin yakınlarındaki bir yerde iki saat öncesinden kamp kurdu, Lopez’le yaşayabileceği tüm diyalogları başından geçirmeye başladı. Asıl görüşme sebebini anlattığında hızına bir yumruk yiyeceğini düşünüyor, buna hazırlık yapıyordu.

Nihayet buluşma saati geldi. Morris tercümanıyla birlikte buluşma yerine gidip, Lopez’e “Biz geldik” diye ileti attı. Birkaç dakika sonra asansörden Lopez indi. Rahat bir havayla yanlarına yaklaştı, Morris’in elini sıktı ve oturup mesleğini kısaca özetlemeye başladı.

Lopez konuştukça Morris çok değerli bir şeyi anlıyordu: Hakkında Wikipedia’da yazdığı şişirme başarılara Lopez’in hiç muhtaçlığı yoktu. Zira o gerçek bir futbol dâhisiydi. Daha 15’indeyken Olimpia’nın parlayan genç yıldızı diye övülmeye başlamıştı. Şimdi resmi olarak kontrat imzalamadan evvel grubun yedek kulübesinde kendisinin iki katı yaşında adamlarla birlikte uzunluk gösteriyordu.

Lopez, “18’ime yeni bastığım günlerde [Norveç’in en fazla şampiyonluğa imza atmış takımı] Rosenborg’un lideri gelip beni izledi ve transfer teklifinde bulundu. Ancak bizim lider müsaade vermedi. Evvel biraz daha tecrübelenmemi istedi” diye konuştu.

Ancak Morris’i asıl şaşırtan şey şuydu: Onlar Wigan Athletic’in Lopez’i transfer edeceği söylentisini uydurmadan tam bir yıl evvel Arsenal bu genç futbolcuyla ilgilenmiş hatta birkaç hafta birlikte idman yapmak üzere İngiltere’ye davet etmişti.

HONDURASLI MARADONA’YI KENDİ DE CİDDİYE ALMAMIŞ

Morris, Lopez’e Houston’daki günlerini sorduğunda Dynamo’nun yöneticilerinin anlattığına benzeri karşılıklar aldı. Form meseleleri yaşamış, oyunun suratına ayak uyduramamış, İngilizce irtibat zahmeti yaşamıştı. Ancak Houston’ı da ABD’yi de çok sevmişti. Kızlarından biri orada doğmuştu. Âlâ arkadaşlar edindiğini, futbolunu geliştirdiğini söylüyordu.

Morris’in “Honduraslı Maradona” lakabını sorması üzerine Lopez, “Duydum lakin güldüm geçtim” diye karşılık verdi. Taraftarların saçma lakaplar uydurması görülmemiş şey değildi.

Suudi Arabistan’daki ayları daha güç geçmişti. Çok sıcak olduğundan idmanlar 23.00’te başlıyordu. Konuta sabaha karşı dönebilen Lopez, zar güç eşini ve çocuğunu görüyor, bütün gün uyuyup akşam olunca yine idmana gidiyordu. Aldığı paranın bu zorluklara değmeyeceğine karar vermiş ve 2 yılık kontratı olmasına karşın ekipten ayrılmıştı. Bu kumar da onu şu an bulunduğu yere taşımıştı.

Alajuelense’de de birinci vakitlerinin güç geçtiğini anlattı Lopez. 2019’da turnuva finalinde çok kritik bir penaltıyı kaçırıp konuta gidene kadar yol boyunca ağladığını söyledi ve ekledi: “Taraftarlar çok kızgındı, benim grup için çabalamayan bir yabancı olduğumu söylüyorlardı. Mesleğimin en güç anıydı.”

“NEDEN EN BAŞTAN SÖYLEMEDİN?”

Röportajın sonlarına gelindiğinde Morris daha fazla dayanabilecek üzere değildi. Ayağa kalkıp gitmeye hazırlanan Lopez’e “Son bir eklemem olacak” dedi ve tercümanı aracılığıyla öyküsünü başından sonuna anlattı.

Lopez, gözleri büyümüş bir halde dinledi, dinledi, dinledi. En sonunda kahkaha atmaya başladı. Morris, Lopez’e “Ben senin hayatını değiştirmiş olabilirim” diyor karşılığında söylediklerine latife muamelesi yapılıyordu. Lopez kahkahaların ortasında, yapmacık bir küskünlükle, “Neden en baştan söylemedin bana?” diye sordu. “Sana bir Dynamo forması getirirdim!” Nihayet hiç tanımadığı bir İngiliz gazeteciden gelen bu röportaj teklifini anlamlandırmayı başarmıştı.

Otelden birlikte çıkıp sohbete devam ettiler. Lopez futbol sayesinde kıtadan kıtaya gitme bahtı bulduğunu Güney Kore’den bile teklif aldığını lakin kelam konusu ekibin fiyat teklifi çok düşük olduğundan gitmediğini anlattı.

“Keşke çok büyük bir transfer yapmak için son bir talihim daha olsa” sözlerini kullanan Lopez, Morris’e “Belki bu defa yazdıklarınla önümü açarsın” dedi. İlerleyen yıllarda yeni gruplarda yapılacak yeni röportajlar için sözleşip ayrıldılar.

“EL INGENIERO”

Lopez, Kosta Rika’da kalsa bile Kuzey ve Orta Amerika futbolunda değerli izler bırakmış olduğu ortada.

O kadar ki taraftarlar kendisine “Mühendis” manasına gelen “El Ingeniero” diye sesleniyor. Zira Lopez oyunu kuruyor, atakları organize ediyor, kadronun uyumunu sağlıyor.

Erkek kardeşi de alanda değil gerçek hayatta mühendis olan Lopez bu lakabın annesinin çok güzeline gittiğini söyledi Morris’e.

Her şeyden kıymetlisi de “Honduraslı Maradona”nın bilakis Mühendis, Lopez’in hak ettiği, Alajuelense taraftarlarının ona uygun gördüğü bir lakap. O yüzden çok değerli.

The Guardian’da yayımlanan “The amazing true(ish) story of the ‘Honduran Maradona’” başlıklı haberden derlenmiştir.